Theo Kandelaars: ‘Ik ben graag onder de mensen’

UDEN | Ik heb hem lange tijd niet gezien, mede door de coronatijd, maar als ik eenmaal binnen ben praten we wat bij. Ons bijpraten wordt regelmatig onderbroken door de telefoon en moet er weer iets geregeld worden voor de Stichting Schoolsport. Als de telefoon zwijgt, kan ik aan het interview beginnen. We blikken terug op het leven van Theo Kandelaars.

tekst en foto’s: Ankh van Burk

Theo werd geboren op 26 november 1939 in Boekel op de Zandhoek in een gezin van uiteindelijk vier meisjes en drie jongens. Theo was de een na jongste. Op dit moment heeft hij nog een zus en een broer. Het gezin vormde de enige burgers tussen de boeren op Zandhoek. Zijn moeder zorgde voor het huishouden en de kinderen, zijn vader werkte in de bouw. “In de oorlog was er geen werk in de buurt, dus was mijn vader van maandag tot en met vrijdag van huis om in Vlissingen te werken. Na de oorlog vond hij werk in Helmond waar hij dagelijks te voet heenging. Toen hij een fiets kreeg, fietste hij naar zijn werk in Eindhoven.” Theo heeft weinig van de oorlog meegekregen. “Ik wist wel dat er Engelsen in de buurt lagen, van wie wij af en toe witte mik kregen. Mijn vader had een schuilkelder gegraven, waar we bij onraad in moesten. Op een keer stond ik met mijn moeder naar overvliegende vliegtuigen te kijken. Ik zag een vliegtuig in brand vliegen en neerstorten. Maar nog had ik geen besef van de oorlog.”

School
Theo ging naar de jongensschool in Boekel. Hij weet zich nog alleen meester Nikkelen te herinneren en meester Van Ratelingen die erg streng was. Hij had het niet op de nonnen, “dat waren niet de besten. Elke dag moest je naar de kerk en kreeg je een zegeltje.” Theo herinnert zich niet veel van zijn schooltijd: “Leren was niet mijn ding.” Op de LTS in Gemert was hij beter op zijn plaats. Hij volgde een tweejarige opleiding tot machinebankwerker en het praktijkonderwijs beviel hem wel. “Na die twee jaar ging mijn moeder mee naar Eindhoven op sollicitatie bij Philips.” Hij werd aangenomen en kreeg werk in de gloeilampenproductie, waarvoor hij niet was opgeleid. Af en toe mocht hij de machines bedienen als er iemand uitviel. Naast zijn werk volgde hij een avondopleiding in Gemert.

MB-er
Op zijn 19e ging Theo in militaire dienst in de Snijderskazerne in Nijmegen voor een opleiding van drie maanden. “Toen mij gevraagd werd wat ik wilde, koos ik voor machinebankwerken. Ik werd ingezet als MB-er op vliegbasis Volkel, maar MB-er betekende Mess Bediende en ik kwam in de kantine te werken. Ik vatte het laconiek op. Mijn sergeant bevorderde mij tot soldaat eerste klasse. Dat kwam hem goed uit, dan kon hij later op het werk komen door mij meer verantwoordelijkheid te geven.” Na zijn diensttijd in 1961 keert Theo weer terug bij Philips. “Ik wilde niet meer mijn vorige werk doen, maar werk waarvoor ik was opgeleid. Mijn nieuwe chef adviseerde mij om in Uden op de nieuwe gereedschapmakerij te gaan werken. Dat heb ik zeventien jaar gedaan. Daarna heb ik een paar jaar in het onderhoud van machines gewerkt. Toen werd mij een baan aangeboden om als technisch ontwikkelaar bij de fabricage van Doorzichtig Gasdicht Alumiumoxyde – DGA- te gaan werken. Ik was van de metaal en dit was keramisch, maar ik heb het toch gedaan en moest daarvoor een opleiding volgen in Eindhoven.”

Huwelijk
Na zijn diensttijd had hij bij Verhoeven Rieky Janssen leren kennen met wie hij in 1965 trouwde. “Wij kregen van Philips een huis aangeboden in de Salmstraat.” Het echtpaar krijgt twee kinderen , een zoon en een dochter. Intussen is Theo opa van vier kleinkinderen en overgrootvader van drie en binnenkort van vier achterkleinkinderen. Theo scheidde in 1998 van zijn vrouw, maar heeft haar tot aan haar dood in 2011 bijgestaan. “Mijn kinderen hebben dat altijd gewaardeerd.”

Breekpunt
Theo heeft altijd bij Philips gewerkt tot aan zijn pensionering. Hij was tien jaar lid van de ondernemingsraad en als lid van de vakbond FNV betrokken bij CAO-onderhandelingen. Hij heeft het altijd naar zijn zin gehad. “Het keramisch proces was precisiewerk en ik was daar een eenling in. Ik heb het nieuwe product ontwikkeld en op de markt gebracht.” Toch kreeg hij nooit de beloofde verhoging in salarisschaal, die hem toegezegd was bij zijn overstap naar Uden. “Dat vormde een breekpunt. Ik heb mijn kont tegen de krib gegooid en ben een jaar voor mijn pensionering in de ziektewet gegaan en met mijn vijfenvijftigste kon ik met pensioen.”

Rasvrijwilliger
Theo is in Uden bekend om zijn vele vrijwilligerswerk dat hij in het verleden deed en nu nog doet, zij het wat minder. Zo is hij dertig jaar betrokken geweest bij de Stichting Jeugdbelangen Pius X. “Ik ben ook nog twee jaar beheerder geweest van De Schalm. We organiseerden verschillende activiteiten, zoals ’s zondagsmiddags knutselen met de jeugd en bingo-avonden. De Schalm bood ook onderdak aan De Vrijbuiters en aan Drumband en Majorettenvereniging De Wiebert, waar ik een aantal jaren in het bestuur heb gezeten.” Tien jaar was Theo betrokken bij de Slabroekweek bij de technische ondersteuning. “In december begonnen wij al met het maken van de attributen in het kader van het thema van de Slabroekweek. Ook heb ik twaalf jaar lang bij alleenstaanden of mensen die slecht ter been waren alarmeringsapparaten geplaatst.” Veel van het vrijwilligerswerk uit het verleden doet hij niet meer, maar hij is nog betrokken bij de Stichting Schoolsport, waar hij de helpende hand biedt aan het regelen van attributen en het afsluiten van de contracten met de Keien voor de Schoololympiade en de Avondvierdaagse. Voor dat laatste evenement is hij ook de coördinator van de verkeersregelaars. Ooit bouwde hij samen met iemand anders een site voor de Stichting Schoolsport en de Avondvierdaagse, maar die werd niet bijgehouden. “Ik heb mijzelf vanaf 1985 computervaardigheden bijgebracht en ben nu coördinator van een groepje in Eigen Herd, die hobbyen met computers, laptops en mobiele telefoon.” Ook helpt hij individueel mensen met de computer, zoals onlangs nog een honderdjarige in Sint Jan. Het kan goed zijn, dat Theo zich niet alles meer herinnert wat hij op vrijwilligersgebied gedaan heeft, maar hij werd er in 2018 door De Knoerissen voor uitgeroepen tot Verdienstelijk Udenaar.

Hobby’s
Theo volgde twintig jaar geleden op het Gemerts Atelier een schildercursus, waar nu nog de resultaten van aan de muur hangen. “Ik ben vorige week weer begonnen met schilderen, maar heb toch niet meer die vaardigheid.” Hij maakt kerst- en verjaardagskaarten op de computer en hij fotografeert. “Ik heb heel veel fotoreportages gemaakt van de Avondvierdaagse en de Schoololympiade. Nu fotografeer ik voor het gilde, waar ik trouwens ook klusjes doe.” Dankzij zijn uitgebreide netwerk kan Theo ook hier en daar wat regelen en ritselen voor diverse verenigingen, zoals mannetjes die voor weinig kosten mooie dingen maken of herstellen.

Gezond
Theo beschikt nog over een goede gezondheid. Drie jaar geleden was het kantje boord, toen hij darmkanker had, maar daar is hij volledig van hersteld. ‘s Zomers fietst hij en gaat hij overal buurten en koffiedrinken, zoals bij D’n Hof van de Toekomst: “Ik ben graag onder de mensen”, ‘s winters gebruikt hij de hometrainer. Terugblikkend op zijn leven zegt hij: ‘Ik ben blij me te hebben kunnen inzetten voor de Udense gemeenschap.”